Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BMAEK) İç Ulaşım Komitesi 87. Oturumu, BM Cenevre Ofisi’nde başladı. Komite kapsamında Türkiye ve Hollanda ev sahipliğinde “2030’a Giden Yolda İç Taşımacılığın Başarıları ve Zorlukları” başlıklı üst düzey katılımlı oturum yapıldı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu da o oturumda konuştu. Ardından CNN Türk Haber Müdürü İdris Arıkan’ın sorularını yanıtladı.
Şimdi biz hep konuşuyoruz ama bizim için önemli meseleler var. İşte ilk önce aklınıza ne geliyor? Irak kalkınma yolu… Yani burada da konuşulduğunu görüyoruz. Bu nedir? Bu umut mudur? Türkiye için, bölge için nedir şu anda gelinen nokta?
– Öncelikle tabii Birleşmiş Milletler’in Avrupa Ekonomik Komisyonu’nun düzenlediği İç Ulaştırma Komisyonu’nun toplantısında Hollanda Türkiye olarak biz organize ediyoruz bu toplantıyı. Tabii birçok bakan seviyesinde katılan katılımcılarımız var. Ama diğer bütün ülkelerin, ilgili ülkelerin delegasyonu burada iki oturum şu ana kadar gerçekleştirdi. Bu oturumlara da Türkiye olarak biz başkanlık etmiş olduk. Sizin de sorduğunuz kalkınma yolu koridoru. Esasında hani sadece bölgesel, Yani ülkesi zaten çok yeterli değil artık. Bölgeselin de yeterli olmayacağını, mutlaka çok kıymetli olduğunu, küresel koridorların mutlaka hayata geçirilmesi gerektiğini, hep beraber burada fikir birliği yaparak tescil ettiğimizi, karar birliğine vardığımızı söyleyebilirim. Elbette kalkınma yolu koridoru Çin’den çıkacak olan, doğudan çıkacak olan malların Avrupa’ya en kısa yoldan ulaşacağı, denizyolu ve karayolunun birlikte kullanılacağı, demiryolunun kullanılacağı bir güzergah. Kıymetli, bunu hayata geçirdiğimiz zaman orta koridorun da çok güçlü bir parçası ve destekleyicisi olacağını da söylemek isterim.
Sayın Bakanım, şimdi şöyle bir şey var benim gördüğüm kadarıyla hani bu kalkınma yolu ile ilgili hani ne konuşulduğunu, ötesinde bunun ne kadar fayda sağlayacağı da konuşulması lazım. Hani Türkiye ve Irak buradan ne kazanacak? Sadece ekonomik bir kazanç değil anladığım kadarıyla.
– Kesinlikle. Hani bunun aynı zamanda ülkelerin kalkınması ülkelerin Daha sosyal iletişim içerisinde olması ve mutlaka da esasında bu tür projelerin aynı zamanda bölgelerin güvenliğine katkı sağlaması. Bunları da Bakanlık, Bakanlar Kapalı toplantısında bunu da konuştuk. Dolayısıyla güvenlik anlamında da bu koridorların ciddi bir katkısı olacağını söyleyebiliriz, söylemeliyiz.
Şöyle bir şey var. Diyorlar ki toplantıda dinlerken dikkatimi çekti. Ulaşım koridorları stratejik. Hem sorumluluk hem zorunluluk. Nedir efendim?
– Yani hem sorumluluk hem zorunluluk. Yani tam da böyle bir şey. Yani siz sadece kendi ülkenizi düşünerek bir iş yapmamalısınız. Bütün bölgenin küresel geleceğini de çıkarlarını da, işbirliğini de düşünerek iş yapmalısınız. Yoksa tek başınıza bir anlamı olmayacak.
Şimdi benim gördüğüm kadarıyla işte Orta Asya Türkistan’dan geçen yol, işte orta kuşak meselesi. Şimdi o mesele de benim anladığım kadarıyla büyük bir ilgi de var burada. Anladığım kadarıyla buradaki bakanlık düzeyinde de görüşmelerimiz oluyor. Bu oradaki aşama nedir? Yani şu anda biz ne göreceğiz ileride, orada neyi göreceğiz?
– Bir kere orta koridor en hızlı, en güvenilir taşımacılık yapılacak koridor. Biz 18 gündür hesaplıyoruz. Buradaki bazı katılımcılar onun 14 güne düşebileceğini, Çin’den Avrupa’ya düşebileceğini söylüyorlar. Bunlar için bunlar bizim için kıymetli yani. Dolayısıyla biz pandemi yaşadık, savaşlar yaşıyoruz. Tek koridora ya da tek alternatiflere, alternatife mahkûm kalmamalıyız. Alternatifleri mutlaka geliştirmeliyiz. Bakın orta koridorun Orta Asya tarafında birçok alternatifi var. Hatta bizim ülkemize geldiğimiz zaman hani gelmeden denize inmeyle ilgili bazı alternatifler geliştiriliyor. Burada mutlaka alternatifi geliştirmemiz lazım. Biz de Türkiye’de diyoruz ki bu Karayoluyla demiryoluyla Hazar geçişi hariç Hazar geçişi dışında geçişler demiryoluyla var. Bizim ülkemizden geçmek durumunda. Hani siz suyu bırakırsınız da en doğru mecradan akar ya, Türkiye de tam bu konumda. Her halükârda buradan geçmesi doğru olandır.
Bir de orada kritik bir şey var. Zengezur koridoru hep konuşuluyor. Oradaki durum nedir?
– Tabii burada hani biz orada özellikle Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki gerginliğin bir an önce bitmesini, barış görüşmesinin, elbette barışın yapılmasını net olarak nihai olarak önemsiyoruz. Bu bizim için kıymetli görüşmelerde devam ediyor. Elbette biz bunları yaparken ülkelerin ulusal güvenliğini de elbette dikkate almamız gerekir. Azerbaycan ve Ermenistan bu konuda konuşuyor. Orada bir İran alternatifi de var, o da masada. Her halükarda bu koridor oradan geçecek. Ama Ermenistan üzerinden, İran üzerinden Azerbaycanlı kardeşlerimiz yakından takip ediyor. Biz de süreci takip ediyoruz.
Ulaşım koridorları gelişirse ekonomik eşitsizlik de azalabilir. Şu anda dünyanın en büyük sorunu ekonomi. Aslında birçok bölgede eşitsizlik var. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Ne olacak bundan sonra? Ekonomik eşitsizlik anlamında ulaşım koridorları gelişirse?
– Bakın biz Türkiye’den örnek verelim. Türkiye’de 29 730 kilometre bölünmüş yol var. 58 tane havalimanı var. Şöyle demiryollarını da bu işin içine katabiliriz. Şöyle Türkiye haritasını bir göz önüne getirelim. Biz doğu güney doğuya, batıya ne yapmışsak oraya da onu yaptık. Dolayısıyla eğer biz bunları yapmamış olsaydık şu an Doğu, Güneydoğu gerçekten bizim çok çok daha az kalkınmış ve çok çok daha geri kalmış olurdu. Bu dünya için de tam bu örnekle geçerli. Yani eğer biz bunu teşkil etmezsek, belli bölgeleri geri bırakırsak ya zaten oralardan siz bir yük taşımanız mümkün olmayacaktır.
